Zit er verschil tussen fruitsuikers en suikers in frisdrank?
Zowel frisdrank als fruit is zoet, maar zit er verschil in de suikers die erin zitten? Bestaan er 'gezonde' suikers? In deze blog ga ik dieper in op suiker om deze vragen te beantwoorden.
Om te beginnen is het goed om te kijken wat suiker precies is. Suiker valt onder de groep ‘koolhydraten’. Dit is een voedingsstof die ons lichaam nodig heeft voor energie, maar koolhydraten zijn ook belangrijk voor de rode bloedcellen en het goed functioneren van de hersenen (Voedingscentrum, z.d.). De hersenen kunnen zelfs niet zonder. Koolhydraten zijn korte of lange ketens die bestaan uit één of meerdere kleine suikermoleculen (= sachariden). Voor de beelddenkers: zie het als een korte of lange ketting met grote kralen die allemaal gescheiden zijn met een knoopje ertussen. Om de kralen afzonderlijk los te krijgen, moeten de knoopjes worden doorgeknipt. Zo moet het lichaam de ketens van suikermoleculen ook allemaal 'doorknippen' zodat elke molecuul los komt en opgenomen kan worden in het lichaam.
Een koolhydraat met één molecuul wordt een monosacharide (mono = 1) genoemd, dit zijn: glucose (druivensuiker, zit in dextro), fructose (fruitsuiker) en galactose (onderdeel van lactose, een melksuiker) (Reuzenaar, 2018, p. 9-11; Voedingscentrum, z.d.). Deze monosachariden hoeven niet te worden afgebroken door het lichaam en worden snel opgenomen in het bloed waardoor ze snel energie leveren. Alle andere ketens van koolhydraten zijn opgebouwd uit twee of meer van de eerder genoemde moleculen en worden door het lichaam afgebroken tot glucose, fructose of galactose (een monosacharide dus).
Een koolhydraat met twee moleculen wordt een disacharide (di = 2) genoemd. Dit kan bijvoorbeeld een glucose en een fructose molecuul zijn, dan heet het samen sucrose. Dit is de bekende suiker uit de suikerbiet. Andere disachariden zijn lactose (zit in melkproducten), maltose en invertsuiker. Ook deze worden snel opgenomen in het lichaam. Koolhydraten die zijn opgebouwd uit drie tot negen moleculen worden oligosachariden (oligo = weinig of klein) genoemd. Tot slot zijn er ook koolhydraten die langzaam worden opgenomen in het lichaam omdat ze opgebouwd zijn uit meer dan negen moleculen, ook wel polysachariden genoemd (poly = veel). Als je de ketting in je hoofd neemt, is dit logisch, want het duurt bij een lange ketting veel langer voordat alle knopen zijn doorgeknipt dan bij een korte ketting. Dit is bijvoorbeeld zetmeel, wat afkomstig is uit aardappelen of tarwe. In deze groep wordt ook onderscheid gemaakt tussen verteerbaar en onverteerbaar. Verteerbaar betekent dat het lichaam alle moleculen volledig kan opnemen, onverteerbaar daarentegen betekent dat het lichaam niet alles kan opnemen. Dit zijn vezels die in granen, fruit en groenten zitten. Deze vezels zijn wel belangrijk voor een goede darmwerking en er zitten stoffen in die het lichaam nodig heeft, maar ook een deel dat het lichaam niet kan verteren en dat vervolgens in de ontlasting komt.
Koolhydraten zitten dus in veel voedingsmiddelen en zijn
opgebouwd uit één of meerdere moleculen. Hoe meer moleculen het koolhydraat
bevat, hoe langer het duurt voordat deze afgebroken en opgenomen is. Maar maakt
het voor het lichaam uit of dit afkomstig is uit een frisdrank of een stuk
fruit? Het antwoord is: nee. Het lichaam breekt alle koolhydraten af tot een
enkele molecuul; glucose, fructose of galactose en haalt hier energie uit (Voedingscentrum, z.d.). Het
maakt voor het lichaam dus niet uit waar deze suiker vandaan komt.
MAAR, dit betekent niet dat je moet stoppen met het eten van fruit en frisdranken blijft drinken. Ondanks dat het lichaam geen onderscheid maakt in de suikers, maakt de bron wel uit. Zo zitten er in fruit ook veel andere gezonde stoffen, zoals vitamines en vezels die het lichaam ook nodig heeft (Berkenpas et al., 2018, p. 83-84). Frisdrank daarentegen levert deze gezonde stoffen niet en er kunnen wel 3 tot 6 klontjes suiker in zitten per glas (Berkenpas et al., 2018, p. 102; Reuzenaar, 2018, p. 84-87). Een blikje Redbull bevat zelfs 9 suikerklontjes! Ter vergelijking: in rood fruit zit gemiddeld 1 suikerklontje per portie en een appel of peer bevat 3,5 klontjes suiker. Ondanks dat er dus in beide voedingsmiddelen suikers zitten, is het toch beter om fruit te eten omdat hier ook gezonde stoffen in zitten die het lichaam nodig heeft.
Hoe zit het dan met natuurlijke suikers zoals
kokosbloesemsuiker of honing? Ook deze suikers worden op dezelfde manier
opgenomen in het lichaam als gewone suikers en leveren daarnaast weinig andere
voedingsstoffen (Berkenpas et al., 2018, p. 82-85). Het maakt dus niet uit welk soort suiker je gebruikt voor je
baksels.
Vruchtensappen of smoothies die bestaan uit 100% fruit, bestaan wel uit gezonde suikers toch? Ook deze suikers worden op dezelfde manier opgenomen door het lichaam als de andere suikers. Daarnaast gaan er ook voedingsstoffen verloren met het persen van het fruit. Met name de vezels gaan verloren, maar mogelijk ook andere voedingsstoffen (Berkenpas et al., 2018, p. 94-95). Daarnaast is het zo dat je gemiddeld gezien meer kcal binnenkrijgt door het drinken van sap/smoothie in plaats van het eten van het fruit, omdat er meerdere stukken fruit in het sap zitten en je dit veel makkelijker wegdrinkt dan het eten van het fruit zelf. Daarom is het beter om het fruit zelf te eten. Maar een smoothie of 100% sap is daarentegen wel een betere keuze dan een stuk gebak of een andere ongezonde snack, indien het naast je dagelijkse fruit (of groente) intake is.
Conclusie. Suikers behoren tot de groep koolhydraten en zijn opgebouwd uit één of meerdere moleculen. Zowel fruitsuikers als suikers in frisdranken worden op dezelfde manier opgenomen door het lichaam omdat ze worden afgebroken tot een enkel molecuul. Voor de opname in het lichaam maakt de soort suiker dus niet uit. Maar, omdat fruit ook veel andere gezonde voedingsstoffen levert, is het beter om een stuk fruit te eten dan om frisdrank te drinken. Een smoothie of 100% puur vruchtensap is een betere keuze indien dit in plaats van gebak of een ongezonde snack genomen wordt.
Geraadpleegde literatuur:
- Berkenpas, M., Herweijer, G., Klamer, J. & Smit, L. (2018). Eet als een Expert. (12e druk). Kosmos.
- Reuzenaar, A. (2018). Natuurlijk! Zonder suiker kookboek. (4e druk). Kosmos.
- Voedingscentrum. (z.d.). Koolhydraten. Geraadpleegd op 30 januari 2025 van: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/koolhydraten.aspx,
Reacties
Een reactie posten